Với tầm nhìn chiến lược, cách đây 74 năm vào ngày 15/7/1950 giữa lúc cuộc kháng chiến chống Pháp của dân tộc bước vào giai đoạn quyết liệt, tại chiến khu Việt Bắc - Chủ tịch Hồ Chí Minh và Ban bí thư Trung ương Đảng quyết định thành lập lực lượng thanh niên xung phong Việt Nam với tên gọi: Đội thanh niên xung phong công tác Trung ương và giao cho ban chấp hành Trung ương Đoàn thanh niên cứu quốc chỉ đạo hoạt động. Quyết định lịch sử ấy ,đã khai sinh ra đội TNXP công tác Trung ương đầu tiên ,tại Núi Hồng huyện Đại Từ tỉnh Thái Nguyên, gồm 225 cán bộ đội viên. làm nhiệm vụ tại Nà Tu (tỉnh Bắc Kạn) .Đơn vị này đã vinh dự được đón Bác Hồ đến thăm đầu năm 1951, tại đây Bác tặng TNXP 4 câu thơ:
"Không có việc gì khó

Chỉ sợ lòng không bền

Đào núi và lấp biển

Quyết chí ắt làm nên"

Lời dạy ấy đã trở thành phương châm hành động, là động lực để các thế hệ TNXP và tuổi trẻ cả nước đóng góp sức trẻ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam yêu quý. Trong lịch sử nước nhà, các thế hệ thanh niên Việt Nam nói chung và lực lượng TNXP nói riêng ,đã hy sinh tuổi thanh xuân với bao gian khổ, đau thương và mất mát nhưng vô cùng oanh liệt vẻ vang và rất đáng tự hào, những đóng góp của lực lượng TNXP Việt Nam đã khắc họa đậm nét hình ảnh của thanh niên Việt Nam giàu lòng yêu nước anh dũng kiên trung bất khuất

Thực tiễn 74 năm qua, đã chứng minh vai trò và ý nghĩa to lớn của tổ chức TNXP trong việc phát huy, giáo dục, rèn luyện thanh niên. Bác Hồ đã gọi TNXP là "trường học", đây thực sự là một phương thức đào tạo rèn luyện cán bộ  của Đảng là phương thức tổ chức, phương thức hoạt động giáo dục sâu sắc của Đoàn thanh niên. Trưởng thành trong chiến đấu và lao động, nhiều cán bộ, hội viên TNXP đã trở thành những người lao động giỏi, các cán bộ gương mẫu trên các lĩnh vực của đời sống xã hội tiếp tục đóng góp công sức trí tuệ vào thực hiện mục tiêu công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước do Đảng ta khởi xướng và lãnh đạo.

Cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp thắng lợi, hòa bình lập lại ở Miền Bắc, trên một vạn TNXP tập trung từ chiến trường và hàng chục nghìn TNXP thanh niên tình nguyện ở các địa phương lại tiếp tục lao vào thực hiện nhiệm vụ hàn gắn những viết thương chiến tranh, khôi phục kinh tế, xây dựng các cơ sở công nghiệp ban đầu của hậu phương lớn, chuẩn bị chi viện cho tuyền tuyến lớn Miền Nam. Trong nhiệm vụ mới không kém phần cam go gian khổ, nhưng với tinh thần: "Thanh niên xung phong" tuyệt đại bộ phận cán bộ đội viên đã lập công xuất sắc và trưởng thành nhanh chóng. Hầu hết các công trình giao thông các tuyến đường sắt mới được khôi phục, các nhà máy xí nghiệp các khu công nghiệp các công trường, lâm trường, công trình thủy lợi được ra đời trong thời gian này đều có công sức, và cả xương máu đã ghi đậm dấu ấn của TNXP. 

Ngày 05/8/1964, sau khi dựng lên sự kiện vịnh Bắc Bộ, Mỹ đưa không quân ra đánh phá Miền Bắc, mở đầu cuộc chiến tranh bằng không quân và hải quân chống phá miền Bắc XHCN với qui mô lớn. Bộ Chính trị và BCH Trung ương Đảng Lao động Việt Nam (ngày nay là Đảng Cộng Sản Việt Nam) trong hội nghị lần thứ 11 (họp tháng 3/1965) và lần thứ 12 (họp tháng 12/1965) thể hiện ý chí và nguyện vọng của toàn dân, đã nêu cao quyết tâm động viên mọi lực lượng kiên quyết đánh bại cuộc chiến tranh xâm lược của đế quốc Mỹ trong bất kỳ tình huống nào, nhằm hoàn thành cuộc cách mạng dân tộc, dân chủ trong nước, tiến tới thực hiện hòa bình thống nhất nước nhà.

        Để đáp ứng kịp thời những yêu cầu lớn phục vụ tiền tuyến của cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, ngày 21/6/1965 Thủ tướng Chính phủ ra chỉ thị thành lập Đội TNXP chống Mỹ cứu nước (tập trung). Theo đó, "Đội TNXP chống Mỹ, cứu nước là một lực lượng lao động đặc biệt quân sự hóa của thanh niên, có vũ trang, được tổ chức và xây dựng trên ba mặt: sản xuất, chiến đấu, học tập".

          Trong thời kỳ kỳ từ 1965 - 1975, đã có 133.157 đoàn viên thanh niên gia nhập lực lượng TNXP chống Mỹ, cứu nước, trong đó 51,8% là nữ. TNXP đảm nhận nhiều loại công việc khác nhau, nhưng chủ yếu ở 3 ngành: giao thông vận tải, lâm nghiệp, quốc phòng. Cũng trong thời kỳ chống Mỹ, TNXP đã làm 2.195 km đường mới trên 53 tuyến đường. Đảm bảo giao thông ngày đêm trên 3.000 km đường, trong đó có 2.526 trọng điểm địch thường xuyên đánh phá ác liệt. TNXP cùng quân đội tham gia xây dựng 6 sân bay quân sự.  Sau chiến thắng 30/4/1975, tổ quốc hòa bình thống nhất lực lượng TNXP lại trở về cuộc sống đời thường với bao khó khăn, nhưng với bản lĩnh TNXP, các chiến sỹ TNXP vẫn hoàn thành nhiệm vụ trên mọi lĩnh vức công tác mới.

     Thể theo nguyện vọng của đông đảo cán bộ, đội viên thanh niên xung phong các thế hệ, theo đề nghị của Ủy Ban Thanh niên Cộng Sản Hồ Chí Minh, ngày 30/6/1995, Thủ tướng Chính phủ đã ra quyết định số 382/TTG quy định lấy ngày 15/7 hàng năm làm Ngày truyền thống của lực lượng Thanh niên xung phong Việt Nam.

        Kể từ đó đến nay, ngày 15/7 là Ngày truyền thống của lực lượng Thanh niên xung phong. 

       Trong suốt 74 năm qua, Lực lượng TNXP Việt Nam là biểu tượng rực rỡ của chủ nghĩa anh hùng cách mạng và tinh thần yêu nước của thanh niên. Không những Đảng ta, nhân dân ta vô cùng tự hào, mà cả thanh niên tiến bộ trên toàn thế giới cũng phải hết sức khâm phục./.

                                                                                                                                                                                                                                             Hoài Thu